Les Intercités du France

"Een fluitsignaal galmde over het perron. De machinist stak zijn hoofd uit het raam, zag dat de deuren gesloten waren, en zette de zware trein in beweging. Met de brullende motoren nog nagalmend onder de overkapping verdween de trein uit het zicht van de stationschef. Tijd voor een bak koffie". 

Het is de sfeer van het treinreizen die de laatste decennia meer de uitzondering dan de regel is in Nederland. In heel West Europa zijn de spoorwegen aan het moderniseren, waarbij alles vlug, veilig en voordelig moet. Deze slogan, die al uit de jaren '30 stamt, is voor veel bedrijven nog altijd een drijfveer om maar te blijven doorvernieuwen. Het gevolg is dat de charme die het reizen per trein ooit met zich meebracht is afgetakeld tot het dagelijkse geklaag om vertragingen, die in de huidige tijd van volle agenda's en ongeduld 'éeeeecht niet meer kunnen'. 

Om nog iets van deze 'gloriedagen' van de spoorwegen mee te krijgen zul je naar het buitenland moeten reizen. Frankrijk bijvoorbeeld. De spoorwegen hier zijn niet geprivatiseerd, en hebben dus geen concurrentiedruk. Toch wordt ook in Frankrijk de modernisering van de spoorwegen steeds meer zichtbaar: veel vervuilende diesellocomotieven worden vervangen door moderne treinstellen. Afgelopen zomer ben ik naar diverse spoorlijnen afgereisd om nog iets van de 'charme' uit de vorige eeuw vast te leggen. Ik neem jullie mee in een 'kleine' fotoserie..

We starten de reis in het pittoreske Vallon-en-Sully. Dit geografische middelpunt van Frankrijk ligt aan de spoorlijn tussen Bourges en Montluçon. Deze spoorlijn is het laatste stuk van de Intercités tussen Parijs en Montluçon, en is niet geëlektrificeerd. Dat betekend dat in Bourges de elektrische locomotief verwisseld wordt voor een dieselloc. In Vallon-en-Sully staat de trein een minuut of twee stil. Veel reizigers zijn er vandaag niet, slechts drie instappers, en een handvol uitstappers. Links in beeld staat de installatie waarmee seinen en wissels handmatig (!) bediend worden.

Station Montluçon is het eindpunt van de treinen uit Parijs. Dat zijn er overigens maar twee per dag. Nadat de trein is aangekomen wordt de locomotief afgekoppeld en via een ander spoor naar de Parijs-kant van de trein gereden, om na 40 minuten weer terug te gaan naar het noorden.

Na drie dagen in deze omgeving gekampeerd te hebben zijn we doorgereden naar de Cevennen. In dit bekende vakantiegebied loopt de spoorlijn tussen Clermont-Ferrand en Nîmes. Dankzij de vele tunnels, viaducten en vergezichten krijgt deze lijn vaak de naam van mooiste spoorlijn van Europa; en ik denk dat daar zeker een kern van waarheid in zit. 

We komen na een rit van ongeveer drie uur aan in Langogne. Deze plaats ligt temidden van de prachtige natuur die in het Centraal Massief te vinden is. De auto wordt hier iets buiten de stadsgrens geparkeerd, want binnen niet al te veel tijd zou de 'Cévenol' hier het viaduct moeten passeren. Deze trein is het restant van de deels opgeheven verbinding tussen Parijs en Marseille. Door de komst van hogesnelheidstreinen is aan beide einden van de verbinding een stuk afgeknipt, waarna alleen de rit tussen Clermont-Ferrand en Nîmes overbeef

Een stukje zuidelijker ligt Villefort. Een leuk stadje, wat een bezoek zeker waard is! De trein heeft hier de plaats verlaten, en passeert op dit viaduct de departementsgrens tussen de Lozère en Gard. Om deze foto te maken moest een flink stuk geklommen worden, wat dan ook een flink aantal schaafplekken en doorns naliet.. Eenmaal aangekomen op de juiste plek bleek het uitzicht wel 'ansichtkaart-waardig' te zijn!

Een van de grote schoonheden van deze lijn is het 150 jaar oude, en 387 meter lange viaduct bij het kleine dorpje Chamborigaud. Intercité 15952 passeert het hier, op weg naar Clermont Ferrand. Een paar dagen later zijn we weer terug gegaan naar de prachtige omgeving van Langogne. 

In Jonchères werd een aardige wandeling gemaakt door de bergen, met als bestemming de rotspunt vanaf waar deze foto gemaakt kon worden. Met uitzicht op het kasteel in de verte  werd gewacht op de doorkomst van de trein naar het noorden. Er rijden op deze spoorlijn, afgezien van een paar sprinters, twee treinen per dag. Éen naar het noorden, en één naar het zuiden. 

​De volgende dag werd koers gezet naar Clermont-Ferrand, maar ook onderweg werd de Intercité nog een keer vastgelegd. Hier in prachtig avondlicht, een paar kilometer voor zijn, en onze, eindbestemming. Na een overnachting bij een bekende hotelketen maakten we de overtocht naar de westkust van Frankrijk.

Na een lange rit zijn we aangekomen in Jonzac. Dit stadje ligt aan de spoorlijn tussen Bordeaux en Nantes. Tussen deze twee havensteden werd ook nog ouderwets 'gedieseld', maar met het eind van 2017 zijn de oude getrokken treinen vervangen door moderne treinstellen. Op bovenstaande foto's is de extra Intercité tussen Bordeaux en La Rochelle te zien. Deze trein wordt met name door forenzen gebruikt, en wordt door de regio in stand gehouden. 

Prochaine arrêt: Rochefort! Na een nacht in Jonzac werd de tent neergezet in de fraaie stad Rochefort. s'Morgens rond half negen komt hier de eerste trein naar Nantes langs, welke werd opgewacht onder de mooie overkapping van het station. 

In Chatelaillon Plage loopt het spoor vlak langs de zee. Het is een kenmerkend stukje op de spoorlijn; bijna nergens vind je een duinlandschap rond het spoor! De trein naar Bordeaux komt op volle snelheid langs de fier wapperende gemeentevlaggen gezet.  

De volgende dag werd de eerste trein tussen Bordeaux en Nantes wederom opgewacht. Het zonnetje brak gelukkig door de vage bewolking, en snel na de foto werd teruggekeerd naar de camping: tijd voor ontbijt, en het inpakken van de spullen!

Met de auto volbeladen werd de navigatie ingesteld op een parkeerplaats bij Périgny; een niet veelzeggend plaatsje langs de spoorlijn. We zijn inmiddels boven La Rochelle, en hier wordt duidelijk dat het spoor nodig onderhoud moet hebben. Het hobbelt alle kanten op, en het treinverkeer mag maar maximaal 60 kilometer per uur rijden. Als standpunt voor de laatste foto van deze serie werd dit plekje langs het spoor gekozen. Het is een van de weinige plekken waar nog oude, kenmerkende telegraafpalen staan. Deze palen werden vroeger gebruikt voor het doorgeven van berichten in morsecode naar andere steden; een voor die tijd modern alternatief voor de postkoets. Deze installaties zijn al jaren niet meer in gebruik, maar op sommige plekken staan de sierlijke palen nog overeind. Als het spoor hier in de komende jaren vervangen gaat worden is dit een beeld wat voorgoed voltooid verleden tijd is. De ouderwetse treinen zijn dat al, hier rijden tegenwoordig moderne treinstellen. 

Ik heb veel plezier gehad aan het maken van deze fotoserie, want behalve de 'spoorromantiek' heeft Frankrijk ook vele fraaie vergezichten en mooie bergweggetjes te bieden. Op naar de volgende vakantie!